آوای نشاط: از آلودگی هوا تا مصرف بیش از حد گاز یا بارش برف و باران به نظر می‌رسد با هر مشکلی قرار است مدارس تعطیل شوند.
این داستان سال تحصیلی فعلی است؛ از ابتدای سال و ۱۴ فروردین که مدارس پس از دو سال وقفه ناشی از شیوع ویروس کرونا، مجدداً به صورت حضوری فعالیت خود را آغاز کردند؛ کمتر کسی فکر می‌کرد سال تحصیلی ۱۴۰۲-۱۴۰۱ باز هم شاهد تعطیلی‌های متوالی باشیم.
آلودگی هوا، سرمای زیاد و بی‌سابقه، بارش برف و باران سنگین و شدید، گرد و غبار، بازی‌های تیم ملی در جام‌جهانی و اتفاقاتی نظیر اینها دلایلی بود که باعث شد در همین حدود ۴ ماه از آغاز سال تحصیلی جدید، کمتر روزی را در کشور داشته باشیم که مدرسه‌ای در یکی از شهرها یا در بسیاری از شهرها تعطیل نبوده باشد. با این حال به نظر می‌رسد از روزهای تعطیل، سهم زیادی به عامل آلودگی هوا مربوط است. تعطیلی مدارس به دلیل آلودگی هوا موافقان و مخالفان زیادی هم دارد.
بسیاری از پزشکان معتقدند حضور کودکان در مدارس در روزهای آلوده به شدت بر سلامتی آنها اثرگذار است، در حالی که فرهنگیان، معلمان و مدیران مدارس با اشاره به اثرات منفی غیر حضوری شدن مدارس بر آموزش، معتقدند می‌توان راهکارهایی را برای این موضوع در نظر گرفت.
در این شرایط مخالفان حضور دانش آموزان در مدارس در روزهای آلوده سن پایین و شرایط جسمی کودکان را بسیار اثرگذار می‌دانند.
ایرج خسرونیا رئیس جامعه پزشکان متخصص داخلی ایران در گفتگو با خبرنگار مهر با بیان اینکه آلاینده‌های موجود در هوا به حدی متنوع است که خطرات حضور کودکان در فضای بیرون قابل چشم پوشی نیست، گفت: از گاز ازت تا کربن دی اکسید تا منوکسید کربن و گرد و خاک؛ ریه و قلب یک کودک و یا یک بیمار توانایی مواجهه با این هوای آلوده را ندارد و کودک و بیمار و سالمند خیلی زود به نارسایی قلبی مبتلا می‌شوند.
وی با بیان اینکه کودک را نمی‌توان کنترل کرد تا جنب و جوش نداشته باشد، افزود: باید مانع رفتن کودک به مدرسه شد زیرا جنب و جوش می‌کند؛ می‌دود یا بازی می‌کند و در نتیجه سریع‌تر و بیشتر نفس می‌کشد.
به گفته خسرونیا، به همین دلیل هم باید مانع فعالیت ورزشی و برگزاری مسابقات ورزشی در روزهای آلوده شویم زیرا فعالیت بدنی موجب بیشتر نفس کشیدن شده و ضرر بیشتری به بدن می‌زند.
این متخصص داخلی با تاکید بر اینکه من هم با تعطیلی مدارس موافق هستم، افزود: چشم، پوست، دستگاه تنفسی و قلب، مهم‌ترین اندام‌هایی هستند که در برابر آلودگی هوا کارایی خود را از دست می‌دهند و دچار مشکل می‌شوند.
رئیس جامعه پزشکان متخصص داخلی ایران خاطر نشان کرد: دانش آموزان آینده ایران هستند و اگر به راحتی در مورد سلامتی قلبی و ریوی آنان ریسک کنیم آینده ایران را به مخاطره انداخته ایم. در سال‌های دور خیلی از جوامع به علت آلودگی هوا یک شهر را تعطیل می‌کردند.
برای آلودگی هوا برنامه داریم
علی موسوی توسل رئیس هیئت مدیره کانون مدارس اسلامی در گفتگو با خبرنگار مهر در خصوص آلودگی هوا و تأثیر مخرب تغییرات و تعطیلات ناگهانی بر روند آموزش دانش آموزان، گفت: اگر روال معمول هر سازمان به هر دلیلی دچار اختلال شود فرآیندهای آن نیز باید با بازبینی تغییراتی داشته باشد و طبیعتاً نتایجی هم که از قبل پیش بینی شده بود حاصل نمی‌شود. لذا با سپردن یک دکمه ممکن است سایر اجزای نظام دچار دگرگونی و به هم ریخته می‌شود.
وی افزود: همان طور که امروز در نظام آموزشی شاهد آن هستیم دل نگرانی والدین از عقب ماندن تحصیلی و آشفتگی دانش آموزان در منزل از مشکلات این تعطیلی‌ها است. ضمن اینکه بی‌برنامگی در روزهای اخیر مدارس متأسفانه با ایام امتحانات دانش‌آموزان هم همزمان شده است و موجب یک به هم ریختگی و اختلال جدی در شرایط روحی و روانی خانواده‌ها و بچه‌ها داشت.
وقتی دانش آموزان می بیند که مسئولان نظام آموزشی و مسئولان کشور به همین راحتی به خاطر دلایل متعدد مدارس را تعطیل می‌کنند دانش آموزان فکر می‌کنند که نظام آموزش بی اهمیت است
رئیس هیئت مدیره کانون مدارس اسلامی با بیان اینکه معلمین و مدیران مدارس هم به همین شکل دچار بی‌برنامه‌گی شده اند؛ گفت: بودجه بندی‌ها و درس بندی‌های مدارس برای تحصیل دچار مشکل شده است. آزمون و ارزشیابی‌های آنها و جدول زمانبندی آموزش‌های شأن دچار اختلال شده است.
توسل به الگوگیری دانش آموزان از رفتارها و تصمیمات مشاهده شده اشاره کرد و گفت: وقتی دانش آموزان می بیند که مسئولان نظام آموزشی و مسئولان کشور به همین راحتی به خاطر دلایل متعدد مدارس را تعطیل می‌کنند دانش آموزان فکر می‌کنند که نظام آموزش بی اهمیت است و متوجه می‌شوند مسائل درسی و پیشرفت علمی کشور از موضوعات بی اهمیت برای مسئولان است البته به نظر من هم چنین احساسی چندان احساس اشتباهی نیست.
وی با بیان اینکه بسترهای کافی برای آموزش مجازی را هم نداریم گفت: شبکه شاد علی رغم ایفای نتایج نقش مؤثر در نظام آموزشی در صورتی که لازم باشد بستر علمی تمام دانش آموزان همه مقاطع تحصیلی باشد با مشکل مواجه خواهد شد. شاد به صورت یک شبکه بومی قابل دفاع است اما اینکه ما به یک بستر مجازی اتکا کنیم و فکر کنیم این تعداد دانش آموز و معلم در سراسر کشور می‌توانند با شبکه شاد به صورت کیفی در نظام آموزشی فعالیت کنند تلقی اشتباهی است.
توسل در خصوص توصیه‌های پزشکی برای دور ماندن کودکان از هوای آلوده گفت: برنامه‌ها و سیاست‌های مناسب می‌تواند در این زمینه در نظر گرفت. من در زمینه پزشکی تخصصی ندارم اما در زمینه آموزشی مدارس می‌توانند این موضوعات را مدیریت کنند.
رئیس هیئت مدیره کانون مدارس اسلامی در تشریح برنامه‌هایی که می‌توان برای دانش آموزان در روزهای آلوده در نظر گرفت گفت: کاهش ساعات حضور دانش آموزان در مدرسه، حذف زنگ ورزش و ارائه تسهیلاتی به دانش آموز در ساختمان مدرن که دیگر مایل به حضور در حیاط مدرسه نباشد از این برنامه هاست تا دانش آموز فقط در ساختمان‌های مدارس حضور پیدا کند.
توسل با بیان اینکه به مدیران مدارس اختیاراتی داده نمی‌شود؛ گفت: این موارد را اگر به مدیران مدرسه بسپارند هزاران طرح نوآورانه از سوی مدیران و معلمان ارائه می‌شود. موضوع این است که مسئولان نظام آموزشی اصلاً اجازه نمی‌دهند در این موارد مدیران تدبیر داشته باشند. حتی برای اردوی دانش آموزی برای زیارت شهید حاج قاسم با مشکل رو به رو می‌شویم.
رئیس هیئت مدیره کانون مدارس اسلامی خاطر نشان کرد: این مسائل را که انسان می بیند متوجه می‌شود اینها نه بی تدبیری بلکه بیشتر شبیه توطئه است تا لطمه‌ای به نظام آموزشی کشور ما وارد شود. دلایل تعطیلی مدارس هم تنها آلودگی هوا نیست اما مسئولان نظام آموزشی می‌خواهند برای همه دانش آموزان مثل ربات تصمیمات یکسانی بگیرند و در برابر هر طرح و ایده‌ای ایستادگی کرده و مطلقاً اجازه بازگشایی مدارس را نمی‌دهند.
یوسف نوری وزیر آموزش و پرورش در هزار و بیست و سومین جلسه شورای عالی آموزش و پرورش تأکید کرده بود که تعطیلات بدون برنامه به آموزش و پرورش کشور ضربه می‌زند و باید تعطیلات را ساماندهی و برنامه‌ریزی کرد. با این حال تاکنون از وزارت اموزش و پرورش اقدام و تدبیری برای ممانعت از تعطیلی مدارس دیده نشده است.
نوری در آخرین روز پاییز و در جمع خبرنگاران پس از پایان نشست هیئت دولت، گفت: این مسئله را مطرح کردم و در هیئت دولت پیشنهاد دادم تا مدارس تعطیل نباشد و رئیس جمهور هم گفتند که مدارس تعطیل نشوند مگر در موارد استثنایی.
حال با توجه به بیش از دو هفته تعطیلی مدارس در دی ماه، معلوم نیست منظور از موارد استثنایی چیست. آیا حل مشکلات موجود نظیر آلودگی هوا و افزایش مصرف گاز تنها با تعطیلی مدارس امکانپذیر است.
وزارت آموزش و پرورش در ماه‌های اخیر همواره به سند تحول بنیادین آموزش و پرورش و افزایش اختیارات مدیران مدارس بر اساس این سند تاکید داشته است. آیا اعمال سیاست‌های مناسب و انتخاب راه دیگری جز تعطیلی مدارس را به عهده مدیران مدارس خواهد گذاشت.
